Els (Zwarte/Gewone)
Wil jij een Els (Zwarte/Gewone) planten? Dan vind je hier alle informatie die je nodig hebt over hoe je de Els (Zwarte/Gewone) het beste kunt planten, en over het snoeien en verzorgen van je Els (Zwarte/Gewone).
Algemene kenmerken van een Els (Zwarte/Gewone)
De Zwarte els Alnus glutinosa is een typisch Nederlandse boom die je veel tegen komt in de Nederlandse natuur. De boom staat ook wel bekend als de gewone els en herken je aan zijn zwarte kegelvormige vruchten. Via wortelknolletjes waarin zich bacteriën bevinden, slaagt de boom erin stikstof uit de lucht rechtstreeks op te nemen: dat heeft een bodemverbeterend effect.
Kenmerken
Hoe plant je een Els (Zwarte/Gewone)
Graaf een plantgat dat 1,5 x zo breed is als het wortelstelsel; zorg dat de wortels bedekt zijn met aarde; niet dieper planten dan tot waar de stam begint. Wortels minstens 10 cm onder de grond.
Hoe oogst je een Els (Zwarte/Gewone)
Zwarte els herken je aan zijn zwarte elzenpropjes (elzenkatjes) en het blad met een stompe tot iets ingesneden top. Het blad is verder omgekeerd eivormig en heeft een dubbelgezaagde bladrand.
Verzorgen en snoeien van je Els (Zwarte/Gewone)
De Zwarte Els heeft weinig onderhoud nodig. De boom hoeft alleen gesnoeid te worden als deze te groot wordt of als er dode, kruisende takken zijn. De beste periode om te snoeien is als de bomen in rust staan en het blad van de bomen is (tussen oktober en april).
Waar groeit een Els (Zwarte/Gewone)
Op voedselrijke en mineraalrijke bodems groeit deze lichtminnende boomsoort het best. Ook zuurstofarme bodemomstandigheden, bv. bij langdurige overstromingen, kan zwarte els goed overleven.
Algemeen
| Origine |
Inheems
|
| Boomtype | Loofboom |
Lengte en leeftijd
| Lengte in ca. 10 jaar | 8 tot 10 Meter |
| Voortplantingsrijp in hoeveel jaar | 10 tot 50 Jaar |
| Maximale leeftijd | 80 tot 160 Jaar |
| Benodigde ruimte | 30 tot 50m2 |
| Groeisnelheid |
Vermeerdering
| Voortplantingsmethode |
Maakt zaailingen
|
| Verspreidingssnelheid/vermeerdering |
|
| Boom is zelfbestuivend | Ja |
Snoeiperiode
| Deze boom is bladhoudend | Ja |
| Zomer | Niet snoeien in de zomer |
| Winter | oktober tot april |
| Bladvormen | Eirond |
| Gemakkelijk te snoeien | Nee |
Kenmerken Bast zaailing (50-200cm)
| Lenticellen | Ja |
| Kleur |
Kenmerken Knop (50-200cm)
| Kleur | |
| Knop stand |
Rechtopstaand
|
| Knop vorm |
Puntig
|
Overige
| Wortel |
Diep en breed wortelend
|
| Bloei |
Heeft vruchten
Heeft katjes
|
| Windgevoeligheid | Matig gevoelig voor (zee)wind |
Ziektes
| Is gevoelig voor de volgende ziekten | Informatie niet beschikbaar |
Oogst/herkenning in de winter
Paarse ovale knoppen; witte stippels op donkere bast
Geschikte grondsoorten voor de Els (Zwarte/Gewone)
In dit overzicht kun je terugvinden in welke soorten grond de Els (Zwarte/Gewone) het beste groeit.
| Grondsoort | Geschiktheid |
|---|---|
| Lichte klei |
|
| Zware klei |
|
| Zand |
|
| Veen |
|
| Leem |
|
| Moerig op zand |
|
| Lichte zavel |
|
| Zware zavel |
|
Geschikte waterstand voor de Els (Zwarte/Gewone)
Een (grond)watertrap geeft aan hoe diep het grondwater doorgaans onder het maaiveld staat. Hoe hoger het Romeinse cijfer, hoe dieper het grondwater staat.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
Geschikte zuurtegraad voor de Els (Zwarte/Gewone)
Elke grondsoort heeft een bepaalde zuurtegraad, gemeten in pH-waarden. De Els (Zwarte/Gewone) kun je planten in een bodem die valt in dit bereik:
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
5.5
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
8.5
9.0
Voedingsbehoefte Els (Zwarte/Gewone)
Sommige bodemsoorten bieden meer voedselrijkdom dan andere.
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
5.5
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
8.5
9.0
| 1. | Zeer voedselarme bodem |
| 2. | Zeer voedselarme tot voedselarme bodem |
| 3. | Voedselarme bodem |
| 4. | Voedselarme tot matig voedselrijke bodem |
| 5. | Matig voedselrijk bodem |
| 6. | Matig voedselrijk tot voedselrijke bodem |
| 7. | Voedselrijke bodem |
| 8. | Uitgesproken voedselrijke bodem |
| 9. | Zeer uitgesproken voedselrijke bodem |
Vochtigheid
Staat Els (Zwarte/Gewone) graag met zijn wortels in extreem droge (1.0) of natte (9.0) bodem?
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
5.5
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
8.5
9.0
| 1. | Extreem droge bodems |
| 2. | Extreem droge tot droge bodems |
| 3. | Droge bodems |
| 4. | Droge tot droge/vochtige bodems |
| 5. | Droge/vochtige bodems |
| 6. | Droge/vochtige tot vochtige bodems |
| 7. | Vochtige bodems |
| 8. | Vochtige tot natte bodems |
| 9. | Natte bodems |
Lichtbehoefte van de Els (Zwarte/Gewone)
De Els (Zwarte/Gewone) gedijt het beste onder deze lichtomstandigheden.
Bij welke streek past deze boomsoort?
0 = niet ingevuld, 1 = ongeschikt, 5 = zeer geschikt
| Streek | Geschiktheid |
|---|---|
| Drents Plateau en Friese Wouden: SMILDE |
|
| Wadden en noordelijke duinstreek (duinstreek ten noorden van Bergen): TEXEL |
|
| Friese en Groningse zeeklei: FRANEKER EN LOPPERSUM |
|
| Friese Meren tot Weerribben: SNEEK EN GIETHOORN |
|
| Reestdal: OUD-AVEREERST |
|
| Vechtdal: OMMEN |
|
| IJsseldal: DEVENTER |
|
| Regge en Sallandse Heuvelrug: NIJVERDAL |
|
| Twente: DENEKAMP |
|
| Achterhoek: WINTERSWIJK |
|
| Gelderse Poort en Pannerden (Oostelijke Rijn: Millingerwaard, Ooijpolder tot Arnhem): LOO |
|
| Rijk van Nijmegen (Stuwwallen m.u.v. Rijn en Maas): BERG EN DAL |
|
| Brabantse Maasstreek: HAARSTEEG |
|
| Limburgse Maasstreek: TEGELEN |
|
| Brabantse zandgronden: BREDA EN EINDHOVEN |
|
| De Peel: VENHORST |
|
| Limburgs heuvelland: VALKENBURG |
|
| Zeeuwse zandgronden: BURGH-HAAMSTEDE |
|
| Zuidwestelijke zeekleipolders (Zeeuwse en Zuid-Hollandse zeekleipolders): ACHTHUIZEN |
|
| Laaglandrivieren (Rotterdam, Dordrecht, de Lek, de Betuwe): ALBLASSERDAM EN ECHTELD |
|
| Centrale stuwwallen (Het Gooi, Utrechtse Heuvelrug, Veluwe en Gelderse Vallei): HILVERSUM EN OTTERLO |
|
| IJsselmeerpolders en Zuiderzeedijken: DRONTEN |
|
| Hollands en Utrechts laagveengebied: BROEK IN WATERLAND EN NIEUWKOOP |
|
| West-Friesland: SPANBROEK |
|
| Kalkrijke Hollandse duinstreek: VELSEN-NOORD EN WASSENAAR |
|
| Kop van Overijssel |
|
Toe te passen in landschappen
0 = niet ingevuld, 1 = ongeschikt, 5 = zeer geschikt
| Landschap | Geschiktheid |
|---|---|
| Voedselbos |
|
| Haag |
|
| Heg |
|
| Bos |
|
| Voederhaag |
|
| Achtertuin |
|
| Kleine achtertuin |
|
| Solitair |
|
| Houtwal |
|
Cultuurhistorische waarde
0 = niet ingevuld, 1 = laag, 9 = hoog
Insecten
| Hoeveel insecten leven er gemiddeld op deze boom/plant? | 141 |
| Welke insecten groepen leven op deze boom/plant? |
|
| Zijn er insecten afhankelijk van deze soort? | Nee |
| Welke soorten insecten zijn er afhankelijk van deze boom/plant? |
Vogels
| Gemiddeld aantal vogels per boom/plant? | |
| Welke vogel groepen leven op deze boom/plant? |
|
| Zijn er vogels afhankelijk van deze soort? | Nee |
| Welke soorten vogels zijn er afhankelijk van deze boom/plant? |
Zoogdieren
| Gemiddeld aantal zoogdieren per boom/plant? | |
| Welke zoogdier groepen leven op deze boom/plant? |
|
| Zijn er zoogdieren afhankelijk van deze soort? | Nee |
| Welke soorten zoogdieren zijn er afhankelijk van deze boom/plant? |
Bloeiperiode
| Zomer | februari tot maart |
Boomsoorten
| Boomsoorten waarbij deze boom graag staat |
|
Geschikt voor zoogdieren?
giftig, 1 = ongeschikt, 5 = zeer geschikt
| Zoogdier | Geschiktheid |
|---|---|
| Dassen |
|
| Eekhoorn |
|
| Fret |
|
| Geit |
|
| Herbivore knaagdieren |
|
| Hert |
|
| Hond |
|
| Kat |
|
| Kip |
|
| Mens |
|
| Koe |
|
| Muis |
|
| Paard |
|
| Ree |
|
| Schaap |
|
| Varken |
|
| Vossen |
|
| Zwijn |
|
| Bevers |
|
Toelichting
Eetbaarheid
- Giftig: Deze boom of struik is giftig voor zoogdieren en absoluut ongeschikt om te eten.
- Zeer ongeschikt: Deze boom of struik is ongeschikt voor consumptie door zoogdieren en kan schadelijk zijn.
- Ongeschikt: Deze boom of struik is meestal ongeschikt voor consumptie door zoogdieren en kan nadelige effecten hebben.
- Matig geschikt: Deze boom of struik is in beperkte mate geschikt als voedsel voor zoogdieren, mogelijk met bepaalde risico's of beperkingen.
- Geschikt: Deze boom of struik is over het algemeen geschikt als voedsel voor zoogdieren, met weinig tot geen risico's.
- Zeer geschikt: Deze boom of struik is zeer geschikt als voedsel voor zoogdieren, veilig en van hoge voedingswaarde.
Stam hoogte
Gemiddelde stam hoogte (hg) van de grondvlakmiddenboom
van - tot, in hele meters, gemiddelde
Informatie niet beschikbaar
Stam diameter
(dg) (1,30m) van de grondvlakmiddenboom.
van - tot, in hele centimeters, gemiddelde
Informatie niet beschikbaar
Biomassa bovengronds
in hele kgInformatie niet beschikbaar
Biomassa ondergronds
in hele kgInformatie niet beschikbaar
Stoffenbinder
| Welke stoffen kunnen worden gebonden of opgenomen? |
CO2
|
Koolstofattractie (kf)
| (dg) (1,30m) van de grondvlakmiddenboom | Loofbomen (Kf = 0,48) |
Opwarming
| Deze boom is goed bestand tegen de opwarming (plus 3 graden) van ons klimaat en past in de toekomst van ons klimaat (hitte en droogte bestendig) en past in de toekomst ook goed in Nederland. | Nee |
Zo ziet een volwassen Boom Els (Zwarte/Gewone) eruit
Volwassen Zwarte Els
Zo ziet een Els (Zwarte/Gewone) in bloei eruit
Mannelijke bloeiwijze en vruchten (elzen propjes)
Vrouwelijke bloeiwijze Zwarte els
Zo ziet de knop van een Els (Zwarte/Gewone) eruit
Knop Zwarte els
