Bes (Kruis)
Wil jij een Bes (Kruis) planten? Dan vind je hier alle informatie die je nodig hebt over hoe je de Bes (Kruis) het beste kunt planten, en over het snoeien en verzorgen van je Bes (Kruis).
Algemene kenmerken van een Bes (Kruis)
De kruisbes, wetenschappelijk bekend als Ribes uva-crispa, is een bladverliezende struik die behoort tot de familie van de kruisbesfamilie (Grossulariaceae). Deze plant is inheems in Europa, West-Azië en delen van Noord-Afrika. De kruisbessen zijn eetbaar en heel goed te gebruiken in de keuken voor bijvoorbeeld jam.
Kenmerken
Hoe plant je een Bes (Kruis)
wortels minstens 10 cm onder de grond stoppen en bedekken met aarde. Het liefst planten op een voedselrijke bodem.
Hoe oogst je een Bes (Kruis)
Oogsten van afleggers van de moederplant.
Verzorgen en snoeien van je Bes (Kruis)
Jaarlijks snoeien om de plant luchtig en sterk te houden.
Waar groeit een Bes (Kruis)
Alle bodems
Algemeen
| Origine |
Inheems
|
| Boomtype | Struik |
Lengte en leeftijd
| Lengte in ca. 10 jaar | tot 1 Meter |
| Voortplantingsrijp in hoeveel jaar | 2 tot 3 Jaar |
| Maximale leeftijd | 15 tot 20 Jaar |
| Benodigde ruimte | 1 tot 2m2 |
| Groeisnelheid | Gemiddeld |
Vermeerdering
| Voortplantingsmethode |
Maakt zaailingen
Maakt wortelstokken
|
| Verspreidingssnelheid/vermeerdering |
|
| Boom is zelfbestuivend | Ja |
Snoeiperiode
| Deze boom is bladhoudend | Ja |
| Zomer | Niet snoeien in de zomer |
| Winter | februari tot maart |
| Bladvormen | Handvormig |
| Gemakkelijk te snoeien | Ja |
Kenmerken Bast zaailing (50-200cm)
| Lenticellen | Ja |
| Kleur |
Kenmerken Knop (50-200cm)
| Kleur | |
| Knop stand |
Tegenoverstaand
|
| Knop vorm |
Ovaal
|
Overige
| Wortel |
Oppervlakkig wortelend
|
| Bloei |
Heeft bloemen
Heeft vruchten
|
| Windgevoeligheid | Gevoelig (zee)wind |
Ziektes
| Is gevoelig voor de volgende ziekten |
Meeldauw
|
Oogst/herkenning in de winter
De struik heeft veel stekels en verliest in de winter zijn blad. De kale struik ziet er een beetje dor uit.
Geschikte grondsoorten voor de Bes (Kruis)
In dit overzicht kun je terugvinden in welke soorten grond de Bes (Kruis) het beste groeit.
| Grondsoort | Geschiktheid |
|---|---|
| Lichte klei |
|
| Zware klei |
|
| Zand |
|
| Veen |
|
| Leem |
|
| Moerig op zand |
|
| Lichte zavel |
|
| Zware zavel |
|
Geschikte waterstand voor de Bes (Kruis)
Een (grond)watertrap geeft aan hoe diep het grondwater doorgaans onder het maaiveld staat. Hoe hoger het Romeinse cijfer, hoe dieper het grondwater staat.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
Geschikte zuurtegraad voor de Bes (Kruis)
Elke grondsoort heeft een bepaalde zuurtegraad, gemeten in pH-waarden. De Bes (Kruis) kun je planten in een bodem die valt in dit bereik:
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
5.5
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
8.5
9.0
Voedingsbehoefte Bes (Kruis)
Sommige bodemsoorten bieden meer voedselrijkdom dan andere.
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
5.5
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
8.5
9.0
| 1. | Zeer voedselarme bodem |
| 2. | Zeer voedselarme tot voedselarme bodem |
| 3. | Voedselarme bodem |
| 4. | Voedselarme tot matig voedselrijke bodem |
| 5. | Matig voedselrijk bodem |
| 6. | Matig voedselrijk tot voedselrijke bodem |
| 7. | Voedselrijke bodem |
| 8. | Uitgesproken voedselrijke bodem |
| 9. | Zeer uitgesproken voedselrijke bodem |
Vochtigheid
Staat Bes (Kruis) graag met zijn wortels in extreem droge (1.0) of natte (9.0) bodem?
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
4.5
5.0
5.5
6.0
6.5
7.0
7.5
8.0
8.5
9.0
| 1. | Extreem droge bodems |
| 2. | Extreem droge tot droge bodems |
| 3. | Droge bodems |
| 4. | Droge tot droge/vochtige bodems |
| 5. | Droge/vochtige bodems |
| 6. | Droge/vochtige tot vochtige bodems |
| 7. | Vochtige bodems |
| 8. | Vochtige tot natte bodems |
| 9. | Natte bodems |
Lichtbehoefte van de Bes (Kruis)
De Bes (Kruis) gedijt het beste onder deze lichtomstandigheden.
Bij welke streek past deze boomsoort?
0 = niet ingevuld, 1 = ongeschikt, 5 = zeer geschikt
| Streek | Geschiktheid |
|---|---|
| Wadden en noordelijke duinstreek (duinstreek ten noorden van Bergen): TEXEL |
|
| Drents Plateau en Friese Wouden: SMILDE |
|
| Friese en Groningse zeeklei: FRANEKER EN LOPPERSUM |
|
| Friese Meren tot Weerribben: SNEEK EN GIETHOORN |
|
| Reestdal: OUD-AVEREERST |
|
| Vechtdal: OMMEN |
|
| IJsseldal: DEVENTER |
|
| Regge en Sallandse Heuvelrug: NIJVERDAL |
|
| Twente: DENEKAMP |
|
| Achterhoek: WINTERSWIJK |
|
| Gelderse Poort en Pannerden (Oostelijke Rijn: Millingerwaard, Ooijpolder tot Arnhem): LOO |
|
| Rijk van Nijmegen (Stuwwallen m.u.v. Rijn en Maas): BERG EN DAL |
|
| Brabantse Maasstreek: HAARSTEEG |
|
| Limburgse Maasstreek: TEGELEN |
|
| Brabantse zandgronden: BREDA EN EINDHOVEN |
|
| De Peel: VENHORST |
|
| Limburgs heuvelland: VALKENBURG |
|
| Zeeuwse zandgronden: BURGH-HAAMSTEDE |
|
| Zuidwestelijke zeekleipolders (Zeeuwse en Zuid-Hollandse zeekleipolders): ACHTHUIZEN |
|
| Laaglandrivieren (Rotterdam, Dordrecht, de Lek, de Betuwe): ALBLASSERDAM EN ECHTELD |
|
| Centrale stuwwallen (Het Gooi, Utrechtse Heuvelrug, Veluwe en Gelderse Vallei): HILVERSUM EN OTTERLO |
|
| IJsselmeerpolders en Zuiderzeedijken: DRONTEN |
|
| Hollands en Utrechts laagveengebied: BROEK IN WATERLAND EN NIEUWKOOP |
|
| West-Friesland: SPANBROEK |
|
| Kalkrijke Hollandse duinstreek: VELSEN-NOORD EN WASSENAAR |
|
| Kop van Overijssel |
|
Toe te passen in landschappen
0 = niet ingevuld, 1 = ongeschikt, 5 = zeer geschikt
| Landschap | Geschiktheid |
|---|---|
| Voedselbos |
|
| Haag |
|
| Heg |
|
| Bos |
|
| Voederhaag |
|
| Achtertuin |
|
| Kleine achtertuin |
|
| Solitair |
|
| Houtwal |
|
Cultuurhistorische waarde
0 = niet ingevuld, 1 = laag, 9 = hoog
Insecten
| Hoeveel insecten leven er gemiddeld op deze boom/plant? | |
| Welke insecten groepen leven op deze boom/plant? |
Bijen
Vlinders
|
| Zijn er insecten afhankelijk van deze soort? | Nee |
| Welke soorten insecten zijn er afhankelijk van deze boom/plant? |
Vogels
| Gemiddeld aantal vogels per boom/plant? | |
| Welke vogel groepen leven op deze boom/plant? |
|
| Zijn er vogels afhankelijk van deze soort? | Nee |
| Welke soorten vogels zijn er afhankelijk van deze boom/plant? |
Zoogdieren
| Gemiddeld aantal zoogdieren per boom/plant? | |
| Welke zoogdier groepen leven op deze boom/plant? |
|
| Zijn er zoogdieren afhankelijk van deze soort? | Nee |
| Welke soorten zoogdieren zijn er afhankelijk van deze boom/plant? |
Bloeiperiode
| Zomer | april tot juni |
Boomsoorten
| Boomsoorten waarbij deze boom graag staat |
|
Geschikt voor zoogdieren?
giftig, 1 = ongeschikt, 5 = zeer geschikt
| Zoogdier | Geschiktheid |
|---|---|
| Mens |
|
| Kip |
|
| Eekhoorn |
|
| Ree |
|
| Hert |
|
| Herbivore knaagdieren |
|
| Hond |
|
| Kat |
|
| Koe |
|
| Muis |
|
| Paard |
|
| Schaap |
|
| Varken |
|
| Vossen |
|
| Zwijn |
|
| Bevers |
|
| Dassen |
|
| Fret |
|
| Geit |
|
Toelichting
Eetbaarheid
- Giftig: Deze boom of struik is giftig voor zoogdieren en absoluut ongeschikt om te eten.
- Zeer ongeschikt: Deze boom of struik is ongeschikt voor consumptie door zoogdieren en kan schadelijk zijn.
- Ongeschikt: Deze boom of struik is meestal ongeschikt voor consumptie door zoogdieren en kan nadelige effecten hebben.
- Matig geschikt: Deze boom of struik is in beperkte mate geschikt als voedsel voor zoogdieren, mogelijk met bepaalde risico's of beperkingen.
- Geschikt: Deze boom of struik is over het algemeen geschikt als voedsel voor zoogdieren, met weinig tot geen risico's.
- Zeer geschikt: Deze boom of struik is zeer geschikt als voedsel voor zoogdieren, veilig en van hoge voedingswaarde.
Stam hoogte
Gemiddelde stam hoogte (hg) van de grondvlakmiddenboom
van - tot, in hele meters, gemiddelde
| Na 10 Jaar | 2 m | m |
| Na 20 Jaar | m | m |
| Na 30 Jaar | m | m |
| Na 80 Jaar | m | m |
Stam diameter
(dg) (1,30m) van de grondvlakmiddenboom.
van - tot, in hele centimeters, gemiddelde
| Na 10 Jaar | cm | cm |
| Na 20 Jaar | cm | cm |
| Na 30 Jaar | cm | cm |
| Na 80 Jaar | cm | cm |
Biomassa bovengronds
in hele kg| Na 10 Jaar | cm | cm |
| Na 20 Jaar | cm | cm |
| Na 30 Jaar | cm | cm |
| Na 80 Jaar | cm | cm |
Biomassa ondergronds
in hele kg| Na 10 Jaar | cm | cm |
| Na 20 Jaar | cm | cm |
| Na 30 Jaar | cm | cm |
| Na 80 Jaar | cm | cm |
Stoffenbinder
| Welke stoffen kunnen worden gebonden of opgenomen? |
CO2
Fijnstof
|
Koolstofattractie (kf)
| (dg) (1,30m) van de grondvlakmiddenboom | Loofbomen (Kf = 0,48) |
Opwarming
| Deze boom is goed bestand tegen de opwarming (plus 3 graden) van ons klimaat en past in de toekomst van ons klimaat (hitte en droogte bestendig) en past in de toekomst ook goed in Nederland. | Ja |
Zo ziet een volwassen Boom Bes (Kruis) eruit
Volwassen struik kruisbes
Volwassen struik kruisbes
Zo zien de vruchten van een Bes (Kruis) eruit
Tak met vruchten kruisbes
kruisbes
Zo ziet een Bes (Kruis) in bloei eruit
Bloeiwijze kruisbes
Zo ziet het blad van een Bes (Kruis) eruit
Stekels kruisbes
